ΦΑΚΕΛΟΣ ''ΑΧΑ'Ι'ΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ'' : ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ DELOITTE !!!

Παρατείθενται οι κάτωθι γενικές διαπιστώσεις που προέκυψαν από τις πραγματοποιηθείσες ελεγκτικές διαδικασίες. Κατά την επίσκεψη μας στις εγκαταστάσεις της τραπέζης πληροφορηθήκαμε από τον ειδικό εκκαθαριστή και τους νομικούς του συμβούλους ότι:

- Τα στελέχη της Νομικής Υπηρεσίας της τραπέζης δήλωσαν παραίτηση την ίδια ημέρα που ανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας της τράπεζας από την τράπεζα της Ελλάδος.

- Οι φάκελοι ορισμένων δανείων που παρέλαβαν οι εξωτερικού συνεργάτες δικηγόροι για τους σκοπούς της εκκαθάρισης ήταν εμφανώς ελλιπείς.

- Κατά την επίσκεψή μας στο κεντρικό κατάστημα της τράπεζας, παρατηρήσαμε ότι υπήρχαν σε αυτό υπάλληλοι της τραπέζης. Οπως ενημερωθήκαμε από τον ειδικό εκκαθαριστή, η τράπεζα συνεχίζει να απασχολεί 35 άτομα περίπου για εργασίες διεκπεραιωτικού χαρακτήρα.

- Κατά την επίσκεψή μας στις εγκαταστάσεις της τραπέζης, πληροφορηθήκαμε την ύπαρξη εκθέσεως που συντάχθηκε από την εταιρεία παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών «Grant Thornton», κατ' εντολή του ειδικού εκκαθαριστή, αναφορικά με τα ηλεκτρονικά συστήματα, αρχεία και δεδομένα της τραπέζης.

- Στην ενότητα των παραρτημάτων της παρούσας εκθέσεως παρατίθεται για πληροφοριακούς σκοπούς πίνακας με τη σύνθεση του ΔΣ από 1.1.2003 έως και 19.3.2012, ήτοι έως την ημερομηνία ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της τραπέζης (Παράρτημα XLII),

- Γενικές ελλείψεις της τραπέζης βάσει πορισμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος (Παραρτήματα I-III).

- Σημαντικές ελλείψεις στα συστήματα πρόληψης και καταστολής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

- Με στόχο τη μείωση του λειτουργικού κινδύνου είχε επισημανθεί η ανάγκη κωδικοποίησης των διάσπαρτων οδηγιών και εγκυκλίων της Γενικής Διεύθυνσης σε ενιαίο Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας, με περαιτέρω διαχωρισμό συγκεκριμένων καθηκόντων, ώστε να αποφεύγονται οι περιπτώσεις ασυμβίβαστων ρόλων.

- Απουσία ανάπτυξης μηχανισμών και μεθόδων διαχείρισης και παρακολούθησης διαφόρων κινδύνων για τη λειτουργία διαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου και την αποτελεσματικότητα της Μονάδος Διαχείρισης Κινδύνων. Οι υπάλληλοι της Μονάδος ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με μια σειρά πιστοδοτικών θεμάτων (κυρίως εισηγήσεις και εγκρίσεις) με συνέπεια την έλλειψη χρόνου για την ουσιαστική ενασχόλησή τους με θέματα κινδύνων,

- Ατέλειες του πλαισίου ανάληψης και διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου με συνέπεια την πιθανότητα ύπαρξης υψηλού λειτουργικού κινδύνου και την αδυναμία ολοκληρωμένης και ενιαίας παρακολούθησης των διαφόρων υποκατηγοριών του πιστωτικού κινδύνου.

- Ανάγκη βελτιώσεων των διαδικασιών διαχείρισης των οριστικών καθυστερήσεων & των επισφαλειών, με την εκπόνηση διαδικασιών διαχείρισης καθυστερήσεων που να προσιδιάζουν στις ιδιαιτερότητες της τράπεζας.

- Αδυναμίες στη διαχείριση πιστωτικού κινδύνου λιανικής τραπεζικής, καθώς η τράπεζα δεν είχε αναπτύξει ολοκληρωμένο πλαίσιο διαδικασιών και κανόνων. Η μέθοδος υπολογισμού του «Δείκτη Δανειακής Επιβάρυνσης» (ΡΤΙ) και «Αξίας δανείου προς αξία ακινήτου» (LTV) δεν ήταν πλήρεις και οι δείκτες δεν λαμβάνονται υπόψη κατά την εγκριτική διαδικασία.

- Περιπτώσεις επιχειρηματικών δανείων που δόθηκαν με τη μορφή καταναλωτικών ή στεγαστικών.

- Ανάγκη επικαιροποίησης των κριτηρίων και των διαδικασιών ελέγχου, του εύρους των αντικειμένων και της δομής των πορισμάτων της Μονάδας Εσωτερικής Επιθεώρησης.

- Μη συμμόρφωση της τράπεζας με την υποχρέωση που προβλεπόταν από την ΠΔΤΕ 2577/2006, σχετικά με την αξιολόγηση της επάρκειας και αποτελεσματικότητας των εσωτερικών μηχανισμών ελέγχου.

- Καθορισμός των ορίων των εγκριτικών κλιμακίων με αποκλειστικό κριτήριο το ύψος του αιτήματος, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη εξειδικευμένες παράμετροι όπως, το επίπεδο κάλυψης από εξασφαλίσεις, η συναλλακτική συμπεριφορά, η ύπαρξη δυσμενών στοιχείων και το ποσοστό συμμετοχής της τράπεζας στη συνολική χρηματοδότηση του πελάτη, οι οποίες διαφοροποιούσαν ουσιαστικά το επίπεδο του αναλαμβανόμενου πιστωτικού κινδύνου.

- Μη διασφάλιση, από καταγεγραμμένες και θεσμοθετημένες διαδικασίες, του επιπέδου ακρίβειας και επικαιροποίησης των υποβαλλόμενων στοιχείων, μέσω της συμμόρφωσης στις τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου.

- Υπαρξη πιστοδοτήσεων με ευνοϊκή μεταχείριση προς επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, οι φορείς των οποίων είχαν ειδική σχέση με το πιστωτικό ίδρυμα. Οι σχετικές χορηγήσεις εγκρίθηκαν και χορηγήθηκαν χωρίς ολοκληρωμένες αξιολογήσεις και ενείχαν ιδιαίτερο πιστωτικό κίνδυνο.

- Σταδιακή επιδείνωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου της τράπεζας από το 2006, γεγονός που απαιτούσε τη διενέργεια σημαντικών παραβλέψεων και την ενίσχυση των κεφαλαίων. Το 2011 εμφανίστηκε σημαντική διόγκωση των καθυστερήσεων με χαρακτηριστικό την αύξηση αυτών κατά 74,4%, η οποία διαπιστώθηκε και κατά τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος το 2012.

- Αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων ρευστότητας από το 2010 και μετά, γεγονός που εντάθηκε καθώς η Τράπεζα έπαψε και να θεωρείται αποδεκτός αντισυμβαλλόμενος και να συμμετέχει στις πράξεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.

- Πτώση των κεφαλαίων της τράπεζας κάτω του ελαχίστου αποδεκτού ορίου, χωρίς να υπάρχει προοπτική αύξησης και αποκατάστασης τους. Τον Δεκέμβριο του 2011 ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας είχε διαμορφωθεί στο 6,4% έναντι ελαχίστου ορίου 10,0% και συνυπολογιζόμενου το ποσό διπλής μόχλευσης (δάνεια σε προσωπικό για αγορά συνεταιριστικών μερίδων) ο ΔΚΕ υποχωρούσε στα 4,0%. Συνεπώς, απαιτείτο κεφαλαιακή ενίσχυση της τράπεζας με το ποσό των €13,2 εκατ. τουλάχιστον.

- Χορήγηση αναχρηματοδοτήσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2011, με αποτέλεσμα την βελτίωση των δεικτών καθυστερήσεων και αποδοτικότητας. Ομως οι αναχρηματοδοτήσεις αυτές, όπως διαπιστώθηκε, πραγματοποιήθηκαν χωρίς την αξιολόγηση της ικανότητας των πιστούχων να αποπληρώσουν ή αφορούσαν εκ νέου ρυθμίσεις ή οι όροι αυτών ήταν αρκετά «χαλαροί».

ΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ

Οι διαπιστώσεις αυτές, όπως σημειώνουν οι εμπειρογνώμονες, δεν προεξοφλούν απαραιτήτως μια ποινικά επιλήψιμη συμπεριφορά, όμως η ανάγνωση των σχετικών φακέλων αποτελεί ξενάγηση σε ένα, επιεικώς, ανορθόδοξο, εμφανώς ευνοιοκρατικό περιβάλλον, σίγουρα πάντως καθόλου σχολαστικό, σε ό,τι αφορά τις δανειακές και άλλες συναφείς εξυπηρετήσεις της τράπεζας προς ορισμένες κατευθύνσεις.

Τυχαίνει, πάντως, οι κατευθύνσεις αυτές να έχουν αναγνωρίσιμο ονοματεπώνυμο σε πολύ χαρακτηριστικές, μνημονευόμενες περιπτώσεις, κάτι που μάλλον δεν θα καταπλήξει όσους μετέχουν στο κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι της πόλης.

Πώς ενεπλάκησαν στην υπόθεση οι εμπειρογνώμονες; Τους ανατέθηκε το έργο από τον εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος Αθηνών. Εχουν προηγηθεί μηνυτήριες αναφορές από εννέα μεριδούχους της «Αχαϊκής», αλλά βέβαια και η ανάκληση της άδειας λειτουργίας της τράπεζας, που συνέβη το 2011, προκαλώντας πολύ ισχυρούς πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς τριγμούς, που αποτέλεσαν αφορμή, παραμονές εκλογών μάλιστα, να αποσπαστούν δεσμεύσεις σε κορυφαίο επίπεδο για ευμενή αντιμετώπιση του ζητήματος, αλλά μετεκλογικά οι δεσμεύσεις δεν συνοδεύθηκαν από πράξεις, κάτι που σήμαινε ότι ο πολιτικός κόσμος προτίμησε να αφήσει το θέμα να κρυώσει και να το αδειάσει ευσχήμως.

ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Οι εμπειρογνώμονες διευκρινίζουν πως δεν είναι αποστολή τους να κάνουν παρατηρήσεις ποινικού ενδιαφέροντος. Αφήνουν το καυτό αυτό ερώτημα στη δικαιοδοσία των εισαγγελικών και δικαστικών αρχών, που θα επιληφθούν περαιτέρω.

Τις παρατηρήσεις τους πάντως διατρέχει η εκτίμηση ότι η τράπεζα λειτούργησε με συγκεντρωτικό τρόπο, με αδιαφάνεια ως προς τα κριτήρια κρίσιμων επιλογών, μη προτάσσοντας το συμφέρον της έναντι των επιδιώξεων και των αναγκών ορισμένων, τουλάχιστον, επιφανών πελατών της, τους οποίους περιέθαλψε με ατεκμηρίωτη γενναιοδωρία και ανεκτικότητα.

Οι εμπειρογνώμονες παραδέχονται ότι σε περιόδους ευφορίας είθισται να χαλαρώνει η σχολαστικότητα στα κριτήρια και τις δικλείδες που διέπουν τις δανειοδοτήσεις και τις εξυπηρετήσεις προς τους πιστούχους. Ομως, στην προκειμένη περίπτωση, υποστηρίζουν, η λείανση αυτή υπερέβη τα επίπεδα της υγιούς πρακτικής, σε βαθμό που δεν διασφαλίστηκε στα μάτια ενός «καλοπροαίρετου τρίτου» ότι αποκλείστηκε η κατάχρηση αρμοδιοτήτων και εξουσιών από πρόσωπα «με σημαίνοντα, ιδία δε και δεσπόζοντα, ρόλο και λόγο στην τράπεζα».Με απλούστερα λόγια, το ελάχιστο είναι ότι δεν δόθηκε και μεγάλη σημασία στην έξωθεν καλή λειτουργία του διοικητικού συστήματος, που φαίνεται πως ήταν ολιγοπρόσωπο και κλειστό.

Οι εμπειρογνώμονες διαπιστώνουν υποκειμενισμό και προχειρότητα:

- Κανονισμό Πιστωτικής Πολιτικής ο φορέας απέκτησε μόλις το 2011, και λίγο πριν κλείσει.

- Αυτό δεν είναι θεωρητικό. Η Τράπεζα στερείτο οργανωτικής δομής που θα ασχολείτο εμπεριστατωμένα και με τεκμήρια ως προς τον περιορισμό του πιστωτικού κινδύνου για τις χορηγήσεις της.

- Δίχως να έχει σύστημα εσωτερικού ελέγχου, η τράπεζα μπορούσε να παίρνει αποφάσεις χωρίς να αποτυπώνονται λάθη και παραλείψεις της διοίκησής της.

ΤΑ «ΦΑΛΤΣΑ»

Οι εμπειρογνώμονες επικαλούνται πολλές περιπτώσεις ανορθόδοξης λειτουργίας, μάλιστα αρκετές από αυτές περιστρέφονται γύρω από τα ίδια εταιρικά ή φυσικά πρόσωπα.

Κατέγραψαν:

- Δανειοδοτήσεις χωρίς τεκμηρίωση πιστοληπτικής ικανότητας.

- Αναδιαρθρώσεις δανείων επίσης χωρίς τεκμηρίωση, επιχειρηματικά σχέδια, εμπεριστατωμένα αιτήματα κ.λπ.

- Δανειοδοτήσεις που εξυπηρετούσαν συμφέροντα μελών του ΔΣ με συμμετοχή των ιδίων στις αποφάσεις, κάτι που αποφεύγεται.

- Δανειοδοτήσεις με επιτόκια που δεν απέφεραν κέρδος προς την τράπεζα, αλλά μάλλον εξυπηρετούσαν την ανάγκη του δανειολήπτη. Μνημονεύεται μάλιστα περίπτωση όρων δανειοδότησης που φάνηκε μάλλον να παραγγέλλονται παρά να εισάγονται προς εσωτερική επεξεργασία.

- Απαλλακτικές αποφάσεις προς δανειολήπτες, χωρίς τεκμηρίωση.

- Αγορά οικοπέδου για το διοικητήριο χωρίς σαφή πρόβλεψη σχετικής οικονομοτεχνικής μελέτης.   
pelop.gr