Η 20η Μαΐου 2018 είναι η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα των Μελισσών που θα
γιορταστεί στον πλανήτη. Το αίτημα εκατοντάδων μελισσοκομικών
οργανώσεων, που ξεκίνησε το 2014 ως πρωτοβουλία της Ένωσης Μελισσοκόμων
Σλοβενίας, ώστε να προβληθεί ο ρόλος των μελισσών στην επιβίωση και την
ευημερία της ανθρωπότητας, έγινε δεκτό από την Γενική Συνέλευση των
Ηνωμένων Εθνών τον περασμένο Δεκέμβρη. Πλέον κάθε 20η Μάη θα είναι μια
ευκαιρία να τραβήξει η μέλισσα το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Γιατί όμως αξίζει η μέλισσα την προσοχή μας;
Στην αρχή ο άνθρωπος εκτιμούσε τη μέλισσα για το μέλι που παράγει.
Ήταν το μοναδικό γλυκό του για πολλές χιλιάδες χρόνια κι έμαθε σύντομα
πως ήταν και φάρμακο.
Μετά εκτίμησε το κερί που φώτιζε τις νύχτες του και μόνωνε τα παπούτσια και τα ρούχα του από το νερό.
Σχετικά πρόσφατα έμαθε ότι η γύρη είναι το πλουσιότερο διατροφικό συμπλήρωμα,
ότι η πρόπολη σκοτώνει όλα τα παθογόνα, βακτήρια, μύκητες και ιούς
και μας προστατεύει από την οξείδωση, δηλαδή από τον καρκίνο και τα
γηρατειά,
ότι ο βασιλικός πολτός επιδρά στα σπουδαιότερα συστήματα του οργανισμού και τα ρυθμίζει να δουλεύουν σωστά,
ότι το δηλητήριο της μέλισσας στη σωστή δόση είναι σπουδαίο φάρμακο και σιδερώνει και τις ρυτίδες στο δέρμα.
Αλλά όλα αυτά μαζί, όλη αυτή η τεράστια συνεισφορά στην ανθρώπινη
διατροφή και υγεία, είναι ένα μικρό κομμάτι της προσφοράς της μέλισσας.
Το μεγαλύτερο αγαθό που μας προσφέρει είναι η επικονίαση, η γονιμοποίηση των φυτών.
Εν συντομία, μια στις τρεις μπουκιές μας τη χρωστάμε στη μέλισσα.
Όσα υπέροχα λουλούδια βλέπουμε γύρω μας, βότανα και οπωροφόρα δέντρα
και θάμνοι και δάση, στηρίζονται στη μέλισσα για να συνεχίσουν να
υπάρχουν.
Τόσα δις ευρώ η επικονίαση των καλλιεργειών μας λένε οι ειδικοί αλλά πόσα δις κοστίζει ο πλανήτης; Πόσο κοστίζει η επιβίωσή μας;
Οι μέλισσες - άγριες κι εκτρεφόμενες - απειλούνται. Πολλοί οι παράγοντες κι όλοι, στη ρίζα τους, έχουν τη δική μας απληστία.
Εντατική γεωργία με τόνους φυτοφάρμακα και μεταλλαγμένα φυτά. Μείωση
των οικοτόπων των μελισσών, των περιοχών που μπορούν να ζήσουν και να
τραφούν σωστά. Κλιματική αλλαγή.
Με τρεις λέξεις πείνα, δηλητήρια κι αρρώστιες. Αυτά είναι τα αίτια
της εξαφάνισης των μελισσών, που θα είχαν ήδη εκλείψει σε πολλές
περιοχές του πλανήτη αν δεν υπήρχαν οι μελισσοκόμοι.
Ευτυχώς και η ελληνική πολιτεία και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν
αντιληφθεί το σημαντικό ρόλο των μελισσών στην διατροφική μας επάρκεια
αλλά και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του περιβάλλοντος όπως το
γνωρίζουμε σήμερα.
Πρόσφατα, η με αρ (2017/2115(INI)) έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για
τις προκλήσεις του μελισσοκομικού τομέα στην ΕΕ, αλλά και η ψήφιση στις
27 Απρίλη της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πλήρη απαγόρευση της
χρήσης των μελισσοτοξικών νεονικοτινοειδών στον αγρό, δείχνουν ότι
έχουν πάρει το μήνυμα που στέλνουν όλες οι μελισσοκομικές και
περιβαλλοντικές οργανώσεις της Ευρώπης:
Αν θέλουμε να ζήσουμε και να ζήσουμε καλά πρέπει να προστατέψουμε όλες τις μέλισσες, άγριες κι εκτρεφόμενες.
Αν θέλουμε να προστατέψουμε τις εκτρεφόμενες μέλισσες πρέπει να προστατέψουμε τη μελισσοκομία.
Οι μέλισσες με την ίδια τους την ύπαρξη μας δείχνουν τον τρόπο: ο
δρόμος για ένα καλύτερο μέλλον είναι η συνύπαρξη κι όχι ο ανταγωνισμός. Καί όπως είπε και ο Άινστάιν.... Εάν η μέλισσα εξαφανιστεί ο άνθρωπος θα έχει μόνο 4 χρόνια ζωής !!!
«Όταν η μέλισσα εξαφανιστεί από τη γη, ο άνθρωπος έχει μόνο τέσσερα χρόνια για να ζήσει»
Εάν η μέλισσα
δεν μπορεί να γονιμοποιήσει άλλα φυτά, οι τροφές των ανθρώπων χάθηκαν.
Χωρίς τη μέλισσα δεν θα υπήρχε αυτή η βιοποικιλότητα που έχουμε σήμερα.
Το ρόλο και τη σημασία των μελισσών αναγνώρισε η Γενική Συνέλευση του
ΟΗΕ, κηρύσσοντας την 20ή Μαΐου Παγκόσμια Ημέρα των Μελισσών. Στο
Ψήφισμα της 20ής Δεκεμβρίου 2017, τονίζεται η επείγουσα ανάγκη να
προστατευθούν οι μέλισσες και οι άλλοι επικονιαστές και επισημαίνονται
οι κίνδυνοι που συνεπάγεται ενδεχόμενη εξαφάνισή τους.
Η 20ή Μαΐου δεν επιλέχθηκε τυχαία ως Παγκόσμια Ημέρα Μελισσών, καθώς
συμπίπτει με τα γενέθλια του Anton Janša, ο οποίος τον 18ο αιώνα
πρωτοστάτησε στις σύγχρονες τεχνικές μελισσοκομίας στην πατρίδα του τη
Σλοβενία και απολάμβανε τις μέλισσες για την ικανότητά τους να
εργάζονται τόσο σκληρά, ενώ χρειάζονται τόσο λίγη προσοχή.
Όμως τι ακριβώς προσφέρουν οι επικονιαστές και ειδικότερα οι μέλισσες
και τι μπορούμε να κάνουμε για να τους βοηθήσουμε; Με αφορμή την
Παγκόσμια Ημέρα των Μελισσών ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ
παραθέτει έξι λόγους για τους οποίους πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για
τους επικονιαστές, αλλά και συμβουλές για το πώς μπορούμε αυτό να τους
το ανταποδώσουμε:
1. Βελτιώνουν τη διατροφή μας παρέχοντας τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά.
Δεν είναι όλες οι καλλιέργειες τροφίμων που χρειάζονται επικονίαση. Το
ρύζι, το σιτάρι και οι πατάτες, για παράδειγμα, θα επιβίωναν ακόμη και
αν δεν υπήρχαν οι επικονιαστές. Ωστόσο, πολλά από τα πολύ θρεπτικά
τρόφιμα, όπως τα φρούτα, ορισμένα λαχανικά, σπόροι, καρύδια και έλαια,
θα εξαφανιστούν χωρίς επικονιαστές. Ένας κόσμος χωρίς επικονιαστές είναι
ένας κόσμος χωρίς κάποια από τα τρόφιμα που αγαπάμε (όπως κακάο, καφές)
και τα οποία εξασφαλίζουν σωστή διατροφή (φράουλες, μήλα κεράσια,
αμύγδαλα και πολλά άλλα).
2. Μας δίνουν μέλι! Από περίπου 20.000 είδη μελισσών μόνο 7 παράγουν μέλι.
Οι δυτικές μέλισσες παράγουν 1,6 εκατ. τόνους μελιού ετησίως! Αυτό το
υπέροχο προϊόν είναι ένα φυσικό γλυκαντικό που έχει επίσης
αντιβακτηριακές και αντισηπτικές ιδιότητες. Το μέλι είναι μέρος του
ανθρώπινου πολιτισμού για χιλιετίες. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποίησαν
μέλι για ιατρικούς σκοπούς και το κερί για να βαλσαμώνουν τους νεκρούς,
αλλά και να παράγουν τεχνητό φως.
3. Κάνουν πιο νόστιμα τα τρόφιμά μας. Καλά
γονιμοποιημένα φυτά παράγουν μεγαλύτερα, πιο ομοιόμορφα και πιο γευστικά
φρούτα και λαχανικά. Τα φυτά υπολογίζουν πόση προσπάθεια απαιτείται για
την παραγωγή των καρπών τους. Αν ένα φρούτο ή λαχανικό δεν έχει καλά
γονιμοποιηθεί, τα φυτά δεν θα επενδύουν απαραίτητα τους πόρους
ομοιόμορφα στην παραγωγή τους, με αποτέλεσμα παραμορφωμένα ή μικρά και
άνοστα φρούτα και λαχανικά. Ένα παραμορφωμένο μήλο, για παράδειγμα, θα
μπορούσε να σημαίνει ότι το φυτό είχε ανεπαρκή ή μη ισορροπημένη
επικονίαση!
4. Έχουν μεγάλη «επαγγελματική» ηθική. Μια
μεμονωμένη μέλισσα συνήθως επισκέπτεται περίπου 7.000 λουλούδια την
ημέρα και χρειάζεται 4 εκατομμύρια επισκέψεις σε λουλούδια για να
παραγάγει ένα κιλό μέλι. Κάθε μεμονωμένη μέλισσα αποτελεί μέρος μιας
ομάδας που εργάζεται ακούραστα για να στηρίξει την ανάπτυξη και την
παραγωγικότητα της κυψέλης, συγκεντρώνοντας όσο το δυνατόν περισσότερη
γύρη, ενώ παράλληλα επικονιάζει πολλά φυτικά είδη.
5. Αυξάνουν την παραγωγή τροφίμων και την επισιτιστική ασφάλεια.
Σε μία μελέτη, στη διάρκεια της οποίας η γονιμοποίηση ήταν καλά
διαχειριζόμενη σε μικρές, ποικίλες, εκμεταλλεύσεις, οι καλλιεργητικές
αποδόσεις αυξήθηκαν κατά ένα σημαντικό μέσον όρο 24%!
6. Διατηρούν τη βιοποικιλότητα. Η επικονίαση είναι
μία από τις σημαντικότερες διαδικασίες της φύσης που συμβάλλουν στη
βιοποικιλότητα. Βοηθά στην παραγωγή μεγάλης ποικιλίας φυτών, πολλά από
τα οποία καταναλώνονται από τους ανθρώπους. Και αν και συχνά
παραβλέπεται, οι μέλισσες και η μελισσοκομία των δασών συμβάλλουν επίσης
στη διατήρηση των δασικών οικοσυστημάτων, καθώς η επικονίαση βοηθά στην
αναγέννηση των δέντρων, γεγονός που με τη σειρά του συμβάλλει στη
διατήρηση της δασικής βιοποικιλότητας.