Το ξημέρωμα της 4ης Οκτώβρη 1944, οι καμπάνες αναγγέλλουν τη λευτεριά, τη λύτρωση από το ναζιστικό ζυγό κατοχής.
Το 12ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, παρελαύνει στην ελεύθερη Πάτρα και οι κάτοικοι
γεμίζουν τους δρόμους, υποδέχονται με λουλούδια τους απελευθερωτές
τους.
Να τι αναφέρει ο Νεολόγος Πατρών στις 6 Οκτώβρη του 1944
... ο Άρης Βελουχιώτης διεκοπτόμενος από ζητωκραυγάς και
χειροκροτήματα, εχαιρέτησεν τον λαόν των Πατρών δια την απελευθέρωσίν
του από την Γερμανικήν κατοχήν και από την βίαν του Κουρκουλάκου. Ομιλών
δια τα τάγματα ασφαλείας είπεν:…Η στάση του ΕΑΜ είναι παραδειγματική
στην πόλη. Σεβόμεθα από τον καθέναν την τιμήν, την περιουσία και τις
ελευθερίες του λαού και γι’ αυτές ακριβώς αγωνιζόμαστε. Η απελευθέρωση της Πάτρας και της χώρας ήρθε ως αποτέλεσμα της ηρωικής
πάλης των εθνικοαπελευθερωτικών οργανώσεων, του ίδιου του λαού και της
νεολαίας. Αυτό αποτυπώνεται και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων που ήταν
σε συνθήκες παρανομίας ή ημιπαρανομίας εκείνης της περιόδου.
Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΧΑΪΑ γράφει «Με την αυτοθυσία των ανταρτών και τη βοήθεια των συμμάχων λευτερώθηκε η Πάτρα»
Παρέλαση του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ
Ο παράνομος Ριζοσπάστης σε άρθρο του με τίτλο «Πως ελευθερώθηκε η Πάτρα» αναφέρει:
«Μεγάλη εντύπωση έκανε στο εσωτερικό και εξωτερικό η είδηση ότι τα Τάγματα της Ασφαλείας (οι γερμανοτσολιάδες) πολέμησαν στην Πάτρα ως την τελευταία στιγμή στο πλευρό των γερμανών, χτυπώντας τον ελευθερωτή ΕΛΑΣ ...
Η μάχη των Πατρών κράτησε τεσσερες ολόκληρες μέρες και είταν πολύ σκληρή, γιατί οι γερμανοί έβαλλαν ενάντια στα βρεττανικά και ελληνικά στρατεύματα με όλμους και βαρύ πυροβολικό που συγκέντρωσαν απο όλη την Πελοπόννησο.
Οι ελασίτες πολεμώντας σκληρά με τη βοήθεια του ντόπιου πληθυσμού που βοηθούσε όπως μπορούσε την ώρα της μάχης, εκδηλώνοντας τον ενθουσιασμό του με ζητωκραυγές και ηρωικές πράξεις τσάκισαν τους κατακτητές και τους προδότες ...».
Η ομιλία του Άρη Βελουχιώτη
Η ιστορική ομιλία του Άρη Βελουχιώτη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της
Πάτρας «Ταχυδρόμος», στις 6 Οκτωβρίου 1944. Αντίτυπο της έκδοσης
φυλάσσεται στο Μουσείο Τύπου ΕΣΗΕΠΗΝ και σε ψηφιακή μορφή. Από εκεί
αντιγράφουμε, την ομιλία του Άρη Βελουχιώτη διατηρώντας την ορθογραφία
της εποχής:
«Συναγωνιστές και συναγωνίστριες.
Είμαι ευτυχής γιατί μπαίνοντας εις την πόλιν των Πατρών μπαίνουμε
απολύτως αναίμακτα. Καταβάλλαμε επίμονες προσπάθειες να γίνη ό,τι έγινεν
εις την Πάτρα, το ίδιο και σ’ άλλες πόλεις της Πελοποννήσου. Δυστυχώς
σε ωρισμένες πόλεις άνθρωποι οι οποίοι δεν δικαιούνται να φέρουν το
όνομα του Έλληνος ηθέλησαν ως το τέλος με τα όπλα του κατακτητή να
αποτελέσουν τας οπισθοφυλακάς του.
Εχρησιμοποίησαν τα όπλα του κατακτητή
για να διευκολύνουν όσο το δυνατόν την φυγήν του από της πόλεις.
Επανειλημμένως από την πρώτη στιγμή ηθελήσαμε να τους δώσουμε να
καταλάβουν ότι η στάσις των είνε εγκληματική αντεθνική και ότι ήσαν
υποχρεωμένοι έστω και κατά την 12ην ώρα να συμβάλουν εις τον
αγώνα της απελευθερώσεως. Δυστυχώς ούτοι είχαν πάρη την απόφαση να
μείνουν οι οπισθοφύλακες του εχθρού. Υπάρχουν πόλεις όπου δεν θρηνούνται
θύματα από τον αγώνα εναντίον του κατακτητή αλλά εναντίον ατόμων μόνον
το Ελληνικό όνομα φερόντων.
Είμαι ευτυχής διότι εις την πρωτεύουσα της
Πελοποννήσου αν εχύθη αίμα, εχύθη τούτο εις τον αγώνα εναντίον του
κατακτητή. Έστω και την τελευταίαν στιγμήν ο συνταγματάρχης Κουρκουλάκος
εδέχθη να παραδοθή εις τους συμμάχους.
Μας εσυκοφάντησαν ότι είμεθα λησταί, αγύρτες, κλέφτες και
αντεθνισταί. Μας εσυκοφάντησαν ότι ηθελήσαμε να παραδώσουμε ελληνικά
τμήματα εις τους Βουλγάρους ή δεν ξέρω που αλλού. Ήδη οι συκοφαντίες
αυτές είναι συντρίμματα μπροστά σας. Η στάσις του ΕΛΑΣ είναι
παραδειγματική, εις τας πόλεις που μπαίνουμε σεβόμεθα την τιμήν και την
περιουσίαν του λαού και γι αυτό αγωνιζόμαστε.
Μας συκοφάντησαν ότι μπαίνοντες εις τις πόλεις θα σφάξωμε και θα
κρεουργήσωμε τους παπάδες και θα γκρεμίσουμε τις εκκλησίες. Αυτοί που
βλέπουν τα πράγματα από το πρίσμα του πορτοφολιού των εκατηγόρησαν εμάς
ως απάτριδας. Ομιλούν για εμάς, οι οποίοι εχύσαμε το αίμα μας εις τα
βουνά των Βουλγαροφασιστών. Αι συκοφαντίαι αυτές με την επαφή του ΕΛΑΣ
με τον λαόν γίνονται συντρίμματα.
Ό,τι υποσχεθήκαμε στην αρχή πραγματοποιείται. Υποσχθήκαμε ελευθερίαν.
Ουδείς πρέπει να αμφιβάλλη ότι για αυτό καταβάλαμε τα 95% των
προσπάθειών μας για μην πω 100%.Υποσχεθήκαμε ότι θα εσεβόμεθα την
λαϊκήν κυριαρχίαν και ότι θα παραδώσουμε αυτήν εις τον λαόν. Απόδειξις
τούτου είναι η λαϊκή επιτροπή την οποίαν εξελέξετε σήμερα το πρωί.
Ο
απελευθερωτής ΕΛΑΣ εις τας χείρας της κυβερνήσεως θα αποτελέση τρανήν
δύναμιν, η οποία θα συνεχίση τον πόλεμον δια την συντριβήν του εχθρού
και έξω των συνόρων μας στο πλευρό των συμμάχων. Ο ΕΛΑΣ εις τας χείρας
της κυβερνήσεως είναι τρανή εγγύησις ότι θα συντρίψωμε τον κατακτητή και
θα δώσουμε την ελευθερία του λαού, είναι δυνατή εγγύησις ότι ο λαός θα
εκλέξη το καθεστώς της αρεσκείας του.
Ο λαός προσέφερε πολλά, αλλά εις τα πόλεις ολίγα ξέρουν δια τους
μόχθους της υπαίθρου. Η ύπαιθρος εμοίρασε την μπουκιά της με εμάς.
Ελεηλατήθη, εκρεουργήθη από τον κατακτητή γιατί υπεράσπιζε εμάς. Ζητώ
νέες θυσίες.
Δεν υπόσχομαι τίποτα. Θέλω να συνεχίσετε τη βοήθειά προς
τον στρατόν και την κυβέρνησιν ίνα έλθη διπλή η ελευθερία: κοινωνική και
εθνική. Δεν λέγω τι θας σας δώσωμε αύριο. Ότι πάρετε θα το πάρετε με τη
γροθιά σας. Ο ελληνικός λαός αρκετά συκοφαντήθη με καρικατούρες και
γλίτσες εις το εξωτερικόν. Ο ελληνικός λαός, από τον οποίο η ανθρωπότης
έλαβε το φως του πολιτισμού, θα ξαναδώσει νέους δρόμους εις την
ανθρωπότητα. Θα κερδίσωμε ό,τι θα κερδίσωμε χάρις εις το σθένος μας και
την θέλησίν μας να απολείψωμε την δικτακτορίαν.
Σας διαβεβαιώνουμε ότι θα κρατήσουμε το τουφέκι παρά το πλευρόν των
συμμάχων μας και δεν θα το αφήσωμεν εάν δεν ίδομεν την Ελλάδα μεγάλην
και ευημερούσαν. Η Ελλάς δεν είναι τσιφλίκι πέντε χρυσοκανθάρων. Ο λαός
όστις εμόχθησεν αυτός θα πάρη την διοίκησι. Η κυβέρνησις Εθνικής Ενότητας
εις την οποία συμμετέχουν όλα τα κόμματα, τέτοια λύσι εχάραξε και
τέτοια λύσι θα δώση.
Προσέξτε ίσως βρεθούν άνθρωποι λαοπλάνοι συνεργαζόμενοι με τους
Γερμανούς οίτινες θα θελήσουν να σας εξαπατήσουν. Προσέξτε να μην
ξανάρθουν τα τέσσαρα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά που
προπαρασκεύασε τον όλεθρον του 1941.
Εις ουδεμία περίπτωση υπάρχει
παράδειγμα να προοδεύση λαός κάτω από καθεστώς αντιλαϊκόν.
Είσθε υποχρεωμένοι λοιπόν να χαράξετε βαθειά στη συνειδησί σας ότι
ενωμένοι και υπακούοντες εις τας διαταγάς της εθνικής κυβερνήσεως θα
τραβήξωμεν μπροστά εναντίον του κατακτητή και για την δημιουγίαν του
καθεστώτος της λαοκρατίας.
Είμαι βέβαιος ότι της γραμμές αυτές θα τις ακολουθήσετε διότι μόνοι
σας θα τις εκλέξετε. Τονίζω ότι ο ΕΛΑΣ όπως επολέμησε για την
ελευθερία, τόσο θα αγωνισθή να προστατεύση το λαόν από την δικτατορίαν.
Με την πεποίθησιν αυτήν, ότι τέτοιο δρόμο θα ακολουθήσετε αναφωνώ.
Ζήτω ο ηρωϊκός και πολυβασανισμένος Μωρηάς.
Ζήτω η Εθνική Κυβέρνησις
Ζήτω οι Σύμμαχοι
Ζήτω το συκοφαντηθέν και καταδιωχθέν κομμουνιστικόν κόμμα της Ελλάδας......
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου